KRUIMELS VOOR

HET TAALDIER

 

-Maaskantsonate-

 

 

                                                           

Mais ..... quelle idée aussi

d'aller demander la main d'une belle

sans mettre dedans ..... beurre frais

                                                                     Michel Orso

 

 

 

Als je het maar niet te ROTEB

en als je maar te ETEB ......

 

Opgewekt

 

 

Alle hens aan dek !!!

Op sommige dagen moeten wij scherp koersen

om de pijnprofeten voor te blijven

Ik eis 'n maximale inzet

Van ieder die mij lief is

 

Kom op, draai de ankerlieren

We moeten verder

Het vaderland stuitert, staakt en reeds

schuurt de kiel over 't zand

Maar ik ben deze tocht niet begonnen

om te sneven

 

Zet twee Genua's bij en 'n kluiver

Ik ga voor deze Marathon ook al moet

ik opbranden tot op 't bot !

 

Terwijl achter mij in de kathedraal de lofzangen

opstijgen kijk ik bezorgd naar de paarse hemel

Ik weet: jij zal mij niet voorliegen in deze tijden

vol vraagtekens

 

Raskall forth Michailoff;

de zonen van Anubis

zullen hun geweeklaag nooit staken

 

In de ene hand 'n appel

in de andere de maan

woog ik de stilte van 't verdriet

 

We reisden verder varend over de Moldau

Maar uitgerekend op deze avond

Kan ik mij niet concentreren

Alle hoeren zijn dronken

Leningrad ligt verloren

in de mist

en de travestietenorkesten

spelen deze laatste tango

net iets te enthousiast

 

Ik laat je meevliegen over gedroomde steden

Maar wacht, ik zou je nooit iets kunnen voorliegen

over de verzonnen schaalmodellen van Hayderabad

Je zou uit het zand oprijzen en met je vinger

wijzen naar de vervallen metropool en zeggen:

-Ook daar was men gelukkig met zijn Mobaco-.

En na deze dag zou ik je niet meer achternazitten

omdat jij steeds vergat me te kussen voor de

aanvang van onze nachtwandelingen

 

Je zou met me praten

Over nieuwe wijzen van communiceren

Maar alles wat je me uiteindelijk meedeelde

waren mystificaties rond 'n Passoverplot.

 

Je zou me vertellen over die gitarist

bij 't meer

Maar alles wat ik in je zogenaamde nieuwe

taal leerde was dat hij jammerlijk verdronk

 

Blijven steken ben ik bij de diadeem

die ik vond op 't terras van Zochers

Die kleine gouden diadeem

heb ik jaren voor je bewaard

Morgen vaar ik op goed geluk naar Taormina

Ergens moet je zijn

 

Toen in 1956 de groene letters van De Waarheid                 

één voor één werden uitgegooid stond ik

in pyama voor het open raam

op de derde verdieping van het dagkasteel

Negen was ik,

blauwe politiejeeps scheurden

over 't gras van de singel,

De volgende ochtend hingen overal in de stad

affiches met  " Zilvervoss Italy Tour ".

 

Het was in de dagen dat de studenten

schilderingen van de muren veegden

en er rekenraadsels voor in de plaats stelden

Ieder moest steeds zijn gelijk bevechten

Het schaakcafé aan het Leidseplein werd gesloten

Maar, gezeten op weer een andere barkruk, zat daar de man

die zei: " We gaan allemaal door de gouden poort ".

" Allemaal ", vroeg 'n ander.

" Allemaal ", beaamde hij.

 

Het was tien jaar voor hier

de eerste gastarbeiders

arriveerden.

Cafetaria De Turk was toen op mysterieuze

wijze allang uit de stad verdwenen

Er zaten dichters bij Triangel

 

" Zilvervoss ik houd van je ", hoorde ik haar

hijgen in 'n belendend vertrek.

Zij die ik al mijn liefde gegeven had

liet mij nu vallen

En ik viel in 'n gat

'N val die vijftien jaar zou duren

                        

Terug scheurde ik,

Met de borst plat op de tank

van m'n Royal North,

De wind , die m'n adem wegvrat,

pal tegen,

Terug naar de plaats waar ik

m'n vriendin en Zilvervoss

't laatst had gezien.

Terug langs alle polderwegen,

Langs de dijkjes met knotwilgen,

Terug naar de plaats

waar ik m'n idealen had begraven.

 

Iedereen sprak over zelfmoord,

maar ik wilde niet sterven omdat

iemand mij 'n hak zette.

Voort Royal North, jij erfstuk

uit 'n tijd waarin we 't moesten

doen met keelklanken.

Voort Royal North terug naar

't Baarns Lyceum waar ik ooit in de

stromende regen op een geliefde wachtte.

 

Meisje en eenhoorn tegelijk,

Nadat wij hadden besloten

Je hoorn af te zagen,

mengde jij 't gif voor ons aperitief

 

Iets in het blauw van je ogen

zei me dat ik beter moest weten

Zacht kuste ik je kleine harde lippen.

Daarna hing ik het portret

van je eerste staat boven

de deur en vroeg mij af

Wat wij aanmoesten

met die pausportretten

Die ene met het interieur

van de kruisbasiliek

besloten we terug te zetten

op zolder

 

Ik kwam van de ladder af

en vroeg je of je Hare Majesteit

wel eens had ontmoet,

maar uit je antwoord kon ik niet wijs

Je vertelde over charitasmiddagen

en gelantefanter bij de tennis-

en ruiterclub.

 

Ach en weet je wat het is,

spijkerbroekenmeisje.

Ik zou je kunnen wijzen op

de onuitgepakte dozen,

die bij je op zolder staan

en waarin het geestelijk vermogen

van je vader ligt opgeslagen

 

Als ik het niet meer weet

dan neurie ik maar 'n stukje Maaskantsonate

 

Pascal zingt evenwel liedjes voor de meisjes

die tegen het avonduur hun Sweet Caporal

van het station plukken.

 

Er staan beelden aan de horizon

en niemand weet hoe ze te verplaatsen

Natuurlijk blijkt er meteen iemand bereid

om te vertellen dat de kunstenaar

zwakbegaafd was.

 

Maar de museumdirekteur weet beter

Nu kwijnt hij weg in de portiersloge

En, als niemand kijkt, veegt hij,

van weemoed stil, de hese stemmen op een hoop

 

Voor mijn beurtzangen

heeft Benedikt Silbermann

de kadenzen allang geschreven

en terwijl U elkaar met rode haringen

om de oren slaat

fluister ik spijtig voor mij heen:

wachten jullie maar rustig op

Miss Demeanour's second breath

Intussen zal ik al jullie

schattige Blitzmädel aanbidden

tot ik erbij neerval

en vanachter mijn lichtblauwe staketsels

smeekbeden uitzenden naar haar die men

alleen met de grootste moeite verovert

op de tijd

 

Ach m'n liefje, niemand praat meer hiëroglyphen

Maar we weten wel wat ze betekenen

 

Zelfs als honderd horizonnen

zich losdraaien van hun oorsprong

zal ik ongenadig blijven voortzeilen

op mijn drietand

totdat het zwarte licht van je armstrengen

is gedoofd

 

Zing deze ballade van achter naar voor

Pat Andrea,

Misschien dat alles dan toch op zijn plaats valt.

 

Of moet ik opnieuw het verhaal vertellen

van Imelda Glory en de imaginaire tijd

 

Ach verwijten, 't regent verwijten:

't welkomstlied van letterland

Maar de weg van de minste weerstand

ben ik niet gegaan

Nochtans moest U op de meest

ongepaste ogenblikken

Uw onzinnige trema's op m'n

vruchtbaarheidssequenzen plaatsen

Alsof ik zat te wachten op al die

toetjesmannen in hun smetteloze pakkken

 

Gelukkig stapte er op de meest

hachelijke ogenblikken in m'n bestaan

'n vrouw uit 't volk naar voren

om me iets over liefde te leren

 

Levendig

 

Ik schrijf geen poëzie

Dit zijn opsommingen

Het wordt U nog wel duidelijk

Gemakkelijk zal ik 't U niet maken

U zult zich door mijn taaljungle

een weg moeten banen,

MAAR DAT IS ALTIJD BETER DAN DE FRUITMACHINE

 

Ik vertaal de wil der Goden

En daartegen kunt U met Uw Cheap Toys

Niets beginnen

 

Uw verfoeizônes kennen geen psalmen

Hier klinkt slechts wat gemekker

Uit afgejakkerde gitaren

 

Ik, ongeschoolde rommelaar

met m'n psychodinges,

zet een smetteloze baan uit

in 't zwart

 

Want wat zei de kindervriend in het voorhuis ?

 

Als de pijn het hevigst is draai ik

aan m'n dichtmachientje en hopla ...

alweer een strofe

 

En dus moet ik U wel lastigvallen

met de dromen waarin ik gezeten tussen

stapels paperassen m'n vaders zieleleven

probeerde te reconstrueren en tegelijk

m'n hippietijdperk herbeleefde.

Wie zou er malen om de studentengesprekken

tussen mij en mijn Belgische neef en nicht.

 

Om mijn zwerftochten langs stationshallen,

bloemblaadjesloketten, warenhuizen en

de apothekerscolleges in Wallonie.

 

Van binnenuit lijkt zij transparant,

maar van buiten vertoont zij zich

in veertien grijstinten die vanavond

onmogenlijk allemaal tegelijk zijn

te converteren naar 'n nieuw leeflichaam.

 

Zoals je daar zit, in lotuszit,

met je drie vliegers

scherend door de lucht en zoals je lacht

Amigamé, ..... Amigamé

 

Zing Amigamé als je denkt aan 't kind

dat je niet wilde en dat toch

hinkend langs de stoepranden zou gaan

 

Liever noem ik je Zarzuela,

m'n wijnzachte verplaatster

 

Morgen zal ik je zeggen waarom ik

van die barbarentaal afwil

 

Bitter zal ik wenen

wanneer ik jouw met waskaarsen verlichte schepen

zie wegdrijven aan de horizon

 

Ligeti, Ligeti !

 

Er liggen geen gratieverzoeken meer.

Dra zal de dag aanbreken waarop

je in iedere kamer een zilveren belletje

zult laten vallen en zeggen:

" Het beraad dient thans te worden afgerond

U rest nu een besluit "

 

Nog weet ik met mijn in zwart leer geperste knieën

M'n jankende machine in de bochten te houden

Vonkenregens spuiten op uit de standaard

die over 't asfalt schuurt:

Voort Royal North !

Het is nog niet te laat om alle mythen die

men rond Zilvervoss weefde te ontraadselen

 

Hier in dit nieuwe Auroville,

met al m'n onuitgesproken wensen

Zag ik je lindebloesemglimlach

en dacht: hier ben ik teveel

 

En mij 'n weg banend tussen alpha

en omega

Sleurde ik m'n peloton wielrenners

door de tijd

Ach, Imelda Glory, alleen jij hebt begrepen

hoe wij de jet-set voorbleven

in 't Bos van Wallers

 

En jij Mythra Granida, tapdansend op de gezwollen

aderen van mijn lid, jij zult eeuwenlang blijven

meerijden op de supermarktkarretjes van de

Rotterdamse Hogeschooldichters

Toch zal je altijd 'n harlekijnpoes blijven,

want niemand trekt straffeloos haar beehaatje uit

in de apotheek der tekens

 

En natuurlijk zat ook jij Roelanca Varlemeijer

met opgetrokken knieën in je Prinsessedommetje

te wachten op je kroonprins

Uiteindelijk zou in deze race van laag naar hoog

toch nog iemand op de pedalen gaan staan                                              

om je verwende schaams­treek te ontginnen

 

Ach wellicht interesseert 't U

hoe 't taaldier wist te overleven

in de jungle van de binnenstad.

We waren niet met weinig tevreden,

en we weigerden af te dalen

naar de zelfkant.

 

Ellen, je stond lachend toe te kijken

hoe ik bij Sotheby met een natte vinger

het stofgoud van de vloer verzamelde,

Ik bewonder je Churchillportretten, maar

vertel me eindelijk wat

die rode radartorens op de achtergrond

beduiden

 

O nee dit keer krijg je antwoord, prinsesje

Doe je werk

Probeer een paar mensen liefde te geven

Ze gelukkig te maken, ze wat te troosten

Ga daarna weg uit hun leven

Alsof je er nooit bent geweest

 

Hij die je voorloog

Dat hij je zou meenemen

Naar de libellendalen

Hij maakte je negatief

En zette je te kaak

In 'n land vol lachers

 

Zelfs al kon je wenen, Isabella,

Dan nog waren 't bloedkoralen

Die aan je voetjes zouden rollen

 

Heus ik ben niet vertwijfeld

Ik zing slechts laagteliederen:

Dat niemand applaudissere

Voordat ik m'n geduld geheel beheers

 

Gedragen

 

Vaag herinner ik mij

dat het was in de regentijden

 

Er vormden zich koren van

meisjes met rattekopjes

Zij zongen zuivere liederen

met warmte en ... con amore

Toch hield ieder meisje

haar willetje

Dat kon ik soms moeilijk

verkroppen.

 

O, je bent mooi

en je vangbloem is blauw

 

Wat ik ontleen aan je bijgestalten

Is alleen die broodnodige levensvreugde

 

We kussen de bibliothecaressen welterusten

in hun witte bedjes

Bewonderen de paradansers onder hun wuivende gewetensbomen

 

Yeah ! This is the music of the autocad,

gevestigd in Blom 8, 'n schilderachtig straatje

met een haakse hoek op Zuid.

De dames van deze band hebben een verplaatsingswaarde van 33,

dit Hillegersbergse multi-media-centre is evenwel alleen

toegankelijk  voor onze high-tech dichters.

Waar iedereen vroeger het knopje van het licht wist,

zit nu de knop van je bewustzijn

Studenten van de vrije letterenakademie hebben

alleen het slechtste met je voor

"Jenseits des Gutes", noemen ze dat.

 

U kunt zich niet voorstellen dat ik

alle gedichten wilde verscheuren waarin

ik bad om de terugkeer van Zilvervoss

 

Het was eerst wel wat beklemmend dat na

tachtig jaar tachtigers en nog eens

vijftig jaar vijftigers er nu ook nog

een tornado van taal door zijn cellen

spoelde.

 

Toen men hem vroeg: " opgelucht nu ?"

staarde hij sprakeloos als naar een ver

en schimmig labyrinth, glimlachte zwakjes

en ging zijns weegs.

 

Convenieert het U, mijnheer Scorcese

in Uw hut vol stoom op 't bovendek ?

" Ja ik ontdek hier een nieuwe betekenislaag

in mijn werk", zegt hij zacht.

En terwijl hij de eerste maten van

een onstuimige ragtime van Fats Waller

laat horen rijdt hij gezeten achter zijn

Cadillac-vleugel, langzaam de kleiwoestijn in.

 

Bewegingskunstenaars in een

decor vol stoffige aardkleuren

vertolken daar hun eigenlijkheid

 

Overal breekt hier het semantisch realisme uit,

maar in de straten van Antwerpen

kiest men zich toch weer

een Joodse burgemeester.                                              

" Geen scheef­klets meer,

roept een twee meter lange                              

Nigeriaan, nu willen we soelaas ".

 

Ach Amigamé, ik zou je kunnen meenemen

naar het achterland van de Sjamanen,

waar ze met touwen de Heer uit de hemel trekken

 

Staande voor de opengeslagen ramen

van dit landhuis

Schreeuwde ik m'n pincode over de vlakte                                  

En 't zou nog uren bankbiljetten uit de   

hemel regenen

 

Die dag ontving je me

in je schrijfkluisje temidden                           

van een nieuw environ­ment van Geerten

en een zonsopgang die ik niet goed kon

zien omdat er allerlei mensen voorhingen.

 

En dan die gipsen beelden van smachtende in allerlei

houdingen poserende vrouwen achter kippegaas;

die man die bijna rhytmisch de bongo's beroerde:

Al die mensen die zo onnadrukkelijk hun best deden

bij te dragen tot je gestroomlijnde schrijverschap

dat maar niet op gang wilde komen.

 

Jouw soort kennen we Mr. Tambourineman,

krijst de kritiek,

Jij geeft nooit antwoorden

Alleen raar gebakken zinnen

 

Voor jou 'n handje kleingeld

in 'n stoffig hoekje

in één van de loges

van dit verlaten partijgebouw

 

Maar zeg eens eerlijk, wat had U verwacht ?                                           

Had U het taaldier soms met hete pek

en vurige pijlen willen zien rondrennen

op de tinnen van Hollands Burcht ?

Nee hoor ook het taaldier trapt

dikwijls onder hoosregens en tegenwind

naar zijn werk.

 

Onze gecombineerde nachtredakties ploeteren

inmiddels naarstig op een overlevingsplan

voor de vaderlandse poëzie.

 

Ja Roelanca Varlemeijer dat is nog eens iets

anders dan steeds weer te moeten opdraven

om je te verantwoorden                                                                            

voor het spek en bonen-comité.

 

Wat Oidipus ?

Brengt U mij soms, mijheer Freud,                                                           

de middagen terug, waarop ik samen                                                       

met mijn vader speelde met Meccano ?

 

Ach, Amigamé, ik zou je om een hoekje

kunnen laten meekijken

wanneer Frédéric Chopin zijn

veertig witmarmeren vrouwen

de kamer van zijn psychotherapeut

injaagt.

 

En natuurlijk, Anna Rothmeijer, zal ik,                                                    

dwalend door je tochtige onderlokalen,                                                   

waar je altijd in winterjas m'n kunst beziet,                                           

je laatste Cola niet opdrinken.

 

Kan je je voorstellen

Dat er eens op 'n dag,

op commando van niemand

bolbliksems door je

daktuinen razen omdat

je het verbruikte

bij de allerhoogste

 

Maar dan nog Isabella,

Je zult wel anders piepen

als je 't resultaat van dertig jaar schilderen

op 'n dag ziet opduiken tussen 't zwerfvuil

 

En je met het verzameld werk van

Mies Bouhuis in je achterzak

goedkeurend zult toezien hoe                                                                  

scheepsladingen capoeiradansers

een cordon van liefde leggen om de Lorelei,

 

Totems wachten in de permafrost

op hun eigen beduiding

 

Er zullen Ave Maria's klinken

wanneer mijn kopmannen als eersten

de Velodrôme van Roubaix binnenstormen

 

Mijn goalkeepers zullen slechts gamma's hoesten

wanneer Uw brouwerijprinsessen zich glimlachend

van hun slipjes ontdoen

 

Dan zal Akim juffrouw Rosa, de verstelnaaister,

in zijn gespierde armen nemen, haar vurig kussen,

zich ontgorden en nog diezelde nacht zal zij

tevreden constateren dat de eerste vijfendertig

jaar van haar leven niet voor niets in kuisheid

werden doorgebracht

 

Het watert, het bruist en schiet dan vol tranen,

het krabbelt weer op en lacht naar de zon

 

Dagelijks zing ik m'n levenslitanieën,

Zonder die beurtzangen

Zou ik tot m'n zeventigste

Geen overlevingsstrategieën meer kunnen uitstippelen

Zo spel ik mijn zinnen in de taal van jouw vaderland                                       

 

Zover de liefde reikt,

tot daar komt ook het woord

 

Nadien als ik over verre horizonten tuurde

in de hoop iets van je wederkomst te beleven

beving mij steeds dat trekken van die

gezichtsspier tussen oog en mondhoek

                                                               

Geen nood !

 

We zijn erin geslaagd in deze

kunstmatige eiwitten verbanden

aan te brengen

Wij hebben ze voorzien van

neurotransmittors.

Alleen komen we nog niet verder

dan twee zintuigen:

het gezicht en het gehoor                                                                                                                                                     Als honderd cellovirtuozen zich neerzetten

in je hof wil ik je nog wel eens horen keuvelen

over 't Apollonische en Dyonisische

 

Op een druilerige zondagochtend reden we naar Beauvais

om de cathedraal te zien

en ik stuurde kaartjes naar                              

the Lady Godiva, 

the Lady d'Arbanville,             

the Lady Jane,

the Lady of the Lowlands,

the Lady Madonna,                                                           

the Lady of the Lake,

the Lady of Shalott.

 

Ach Amigamé, pas op de dag des oordeels zal je je

in rode folie gehulde schapen uit de zee leiden

                             

Alsof jij in deze uithoek van 't continent

genaamd Europa niet voortdurend zit opgescheept

met dat eeuwigdurend bewustzijn van watervechter

 

Nadat ik je zeven keer de litanieën van de praatpoppen

heb laten opzeggen zal de betovering verbroken zijn.