KRUIMELS VOOR
HET TAALDIER
-Maaskantsonate-
Mais ..... quelle idée aussi
d'aller demander la main d'une belle
sans mettre dedans ..... beurre frais
Michel Orso
Als je het maar niet te ROTEB
en als je maar te ETEB ......
Opgewekt
Alle hens aan dek !!!
Op sommige dagen moeten wij scherp koersen
om de pijnprofeten voor te blijven
Ik eis 'n maximale inzet
Van ieder die mij lief is
Kom op, draai de ankerlieren
We moeten verder
Het vaderland stuitert, staakt en reeds
schuurt de kiel over 't zand
Maar ik ben deze tocht niet begonnen
om te sneven
Zet twee Genua's bij en 'n kluiver
Ik ga voor deze Marathon ook al moet
ik opbranden tot op 't bot !
Terwijl achter mij in de kathedraal de lofzangen
opstijgen kijk ik bezorgd naar de paarse hemel
Ik weet: jij zal mij niet voorliegen in deze tijden
vol vraagtekens
Raskall forth Michailoff;
de zonen van Anubis
zullen hun geweeklaag nooit staken
In de ene hand 'n appel
in de andere de maan
woog ik de stilte van 't verdriet
We reisden verder varend over de Moldau
Maar uitgerekend op deze avond
Kan ik mij niet concentreren
Alle hoeren zijn dronken
Leningrad ligt verloren
in de mist
en de travestietenorkesten
spelen deze laatste tango
net iets te enthousiast
Ik laat je meevliegen over gedroomde steden
Maar wacht, ik zou je nooit iets kunnen voorliegen
over de verzonnen schaalmodellen van Hayderabad
Je zou uit het zand oprijzen en met je vinger
wijzen naar de vervallen metropool en zeggen:
-Ook daar was men gelukkig met zijn Mobaco-.
En na deze dag zou ik je niet meer achternazitten
omdat jij steeds vergat me te kussen voor de
aanvang van onze nachtwandelingen
Je zou met me praten
Over nieuwe wijzen van communiceren
Maar alles wat je me uiteindelijk meedeelde
waren mystificaties rond 'n Passoverplot.
Je zou me vertellen over die gitarist
bij 't meer
Maar alles wat ik in je zogenaamde nieuwe
taal leerde was dat hij jammerlijk verdronk
Blijven steken ben ik bij de diadeem
die ik vond op 't terras van Zochers
Die kleine gouden diadeem
heb ik jaren voor je bewaard
Morgen vaar ik op goed geluk naar Taormina
Ergens moet je zijn
Toen in 1956 de groene letters van De Waarheid
één voor één werden uitgegooid stond ik
in pyama voor het open raam
op de derde verdieping van het dagkasteel
Negen was ik,
blauwe politiejeeps scheurden
over 't gras van de singel,
De volgende ochtend hingen overal in de stad
affiches met " Zilvervoss Italy Tour ".
Het was in de dagen dat de studenten
schilderingen van de muren veegden
en er rekenraadsels voor in de plaats stelden
Ieder moest steeds zijn gelijk bevechten
Het schaakcafé aan het Leidseplein werd gesloten
Maar, gezeten op weer een andere barkruk, zat daar de man
die zei: " We gaan allemaal door de gouden poort ".
" Allemaal ", vroeg 'n ander.
" Allemaal ", beaamde hij.
Het was tien jaar voor hier
de eerste gastarbeiders
arriveerden.
Cafetaria De Turk was toen op mysterieuze
wijze allang uit de stad verdwenen
Er zaten dichters bij Triangel
" Zilvervoss ik houd van je ", hoorde ik haar
hijgen in 'n belendend vertrek.
Zij die ik al mijn liefde gegeven had
liet mij nu vallen
En ik viel in 'n gat
'N val die vijftien jaar zou duren
Terug scheurde ik,
Met de borst plat op de tank
van m'n Royal North,
De wind , die m'n adem wegvrat,
pal tegen,
Terug naar de plaats waar ik
m'n vriendin en Zilvervoss
't laatst had gezien.
Terug langs alle polderwegen,
Langs de dijkjes met knotwilgen,
Terug naar de plaats
waar ik m'n idealen had begraven.
Iedereen sprak over zelfmoord,
maar ik wilde niet sterven omdat
iemand mij 'n hak zette.
Voort Royal North, jij erfstuk
uit 'n tijd waarin we 't moesten
doen met keelklanken.
Voort Royal North terug naar
't Baarns Lyceum waar ik ooit in de
stromende regen op een geliefde wachtte.
Meisje en eenhoorn tegelijk,
Nadat wij hadden besloten
Je hoorn af te zagen,
mengde jij 't gif voor ons aperitief
Iets in het blauw van je ogen
zei me dat ik beter moest weten
Zacht kuste ik je kleine harde lippen.
Daarna hing ik het portret
van je eerste staat boven
de deur en vroeg mij af
Wat wij aanmoesten
met die pausportretten
Die ene met het interieur
van de kruisbasiliek
besloten we terug te zetten
op zolder
Ik kwam van de ladder af
en vroeg je of je Hare Majesteit
wel eens had ontmoet,
maar uit je antwoord kon ik niet wijs
Je vertelde over charitasmiddagen
en gelantefanter bij de tennis-
en ruiterclub.
Ach en weet je wat het is,
spijkerbroekenmeisje.
Ik zou je kunnen wijzen op
de onuitgepakte dozen,
die bij je op zolder staan
en waarin het geestelijk vermogen
van je vader ligt opgeslagen
Als ik het niet meer weet
dan neurie ik maar 'n stukje Maaskantsonate
Pascal zingt evenwel liedjes voor de meisjes
die tegen het avonduur hun Sweet Caporal
van het station plukken.
Er staan beelden aan de horizon
en niemand weet hoe ze te verplaatsen
Natuurlijk blijkt er meteen iemand bereid
om te vertellen dat de kunstenaar
zwakbegaafd was.
Maar de museumdirekteur weet beter
Nu kwijnt hij weg in de portiersloge
En, als niemand kijkt, veegt hij,
van weemoed stil, de hese stemmen op een hoop
Voor mijn beurtzangen
heeft Benedikt Silbermann
de kadenzen allang geschreven
en terwijl U elkaar met rode haringen
om de oren slaat
fluister ik spijtig voor mij heen:
wachten jullie maar rustig op
Miss Demeanour's second breath
Intussen zal ik al jullie
schattige Blitzmädel aanbidden
tot ik erbij neerval
en vanachter mijn lichtblauwe staketsels
smeekbeden uitzenden naar haar die men
alleen met de grootste moeite verovert
op de tijd
Ach m'n liefje, niemand praat meer hiëroglyphen
Maar we weten wel wat ze betekenen
Zelfs als honderd horizonnen
zich losdraaien van hun oorsprong
zal ik ongenadig blijven voortzeilen
op mijn drietand
totdat het zwarte licht van je armstrengen
is gedoofd
Zing deze ballade van achter naar voor
Pat Andrea,
Misschien dat alles dan toch op zijn plaats valt.
Of moet ik opnieuw het verhaal vertellen
van Imelda Glory en de imaginaire tijd
Ach verwijten, 't regent verwijten:
't welkomstlied van letterland
Maar de weg van de minste weerstand
ben ik niet gegaan
Nochtans moest U op de meest
ongepaste ogenblikken
Uw onzinnige trema's op m'n
vruchtbaarheidssequenzen plaatsen
Alsof ik zat te wachten op al die
toetjesmannen in hun smetteloze pakkken
Gelukkig stapte er op de meest
hachelijke ogenblikken in m'n bestaan
'n vrouw uit 't volk naar voren
om me iets over liefde te leren
Levendig
Ik schrijf geen poëzie
Dit zijn opsommingen
Het wordt U nog wel duidelijk
Gemakkelijk zal ik 't U niet maken
U zult zich door mijn taaljungle
een weg moeten banen,
MAAR DAT IS ALTIJD BETER DAN DE FRUITMACHINE
Ik vertaal de wil der Goden
En daartegen kunt U met Uw Cheap Toys
Niets beginnen
Uw verfoeizônes kennen geen psalmen
Hier klinkt slechts wat gemekker
Uit afgejakkerde gitaren
Ik, ongeschoolde rommelaar
met m'n psychodinges,
zet een smetteloze baan uit
in 't zwart
Want wat zei de kindervriend in het voorhuis ?
Als de pijn het hevigst is draai ik
aan m'n dichtmachientje en hopla ...
alweer een strofe
En dus moet ik U wel lastigvallen
met de dromen waarin ik gezeten tussen
stapels paperassen m'n vaders zieleleven
probeerde te reconstrueren en tegelijk
m'n hippietijdperk herbeleefde.
Wie zou er malen om de studentengesprekken
tussen mij en mijn Belgische neef en nicht.
Om mijn zwerftochten langs stationshallen,
bloemblaadjesloketten, warenhuizen en
de apothekerscolleges in Wallonie.
Van binnenuit lijkt zij transparant,
maar van buiten vertoont zij zich
in veertien grijstinten die vanavond
onmogenlijk allemaal tegelijk zijn
te converteren naar 'n nieuw leeflichaam.
Zoals je daar zit, in lotuszit,
met je drie vliegers
scherend door de lucht en zoals je lacht
Amigamé, ..... Amigamé
Zing Amigamé als je denkt aan 't kind
dat je niet wilde en dat toch
hinkend langs de stoepranden zou gaan
Liever noem ik je Zarzuela,
m'n wijnzachte verplaatster
Morgen zal ik je zeggen waarom ik
van die barbarentaal afwil
Bitter zal ik wenen
wanneer ik jouw met waskaarsen verlichte schepen
zie wegdrijven aan de horizon
Ligeti, Ligeti !
Er liggen geen gratieverzoeken meer.
Dra zal de dag aanbreken waarop
je in iedere kamer een zilveren belletje
zult laten vallen en zeggen:
" Het beraad dient thans te worden afgerond
U rest nu een besluit "
Nog weet ik met mijn in zwart leer geperste knieën
M'n jankende machine in de bochten te houden
Vonkenregens spuiten op uit de standaard
die over 't asfalt schuurt:
Voort Royal North !
Het is nog niet te laat om alle mythen die
men rond Zilvervoss weefde te ontraadselen
Hier in dit nieuwe Auroville,
met al m'n onuitgesproken wensen
Zag ik je lindebloesemglimlach
en dacht: hier ben ik teveel
En mij 'n weg banend tussen alpha
en omega
Sleurde ik m'n peloton wielrenners
door de tijd
Ach, Imelda Glory, alleen jij hebt begrepen
hoe wij de jet-set voorbleven
in 't Bos van Wallers
En jij Mythra Granida, tapdansend op de gezwollen
aderen van mijn lid, jij zult eeuwenlang blijven
meerijden op de supermarktkarretjes van de
Rotterdamse Hogeschooldichters
Toch zal je altijd 'n harlekijnpoes blijven,
want niemand trekt straffeloos haar beehaatje uit
in de apotheek der tekens
En natuurlijk zat ook jij Roelanca Varlemeijer
met opgetrokken knieën in je Prinsessedommetje
te wachten op je kroonprins
Uiteindelijk zou in deze race van laag naar hoog
toch nog iemand op de pedalen gaan staan
om je verwende schaamstreek te ontginnen
Ach wellicht interesseert 't U
hoe 't taaldier wist te overleven
in de jungle van de binnenstad.
We waren niet met weinig tevreden,
en we weigerden af te dalen
naar de zelfkant.
Ellen, je stond lachend toe te kijken
hoe ik bij Sotheby met een natte vinger
het stofgoud van de vloer verzamelde,
Ik bewonder je Churchillportretten, maar
vertel me eindelijk wat
die rode radartorens op de achtergrond
beduiden
O nee dit keer krijg je antwoord, prinsesje
Doe je werk
Probeer een paar mensen liefde te geven
Ze gelukkig te maken, ze wat te troosten
Ga daarna weg uit hun leven
Alsof je er nooit bent geweest
Hij die je voorloog
Dat hij je zou meenemen
Naar de libellendalen
Hij maakte je negatief
En zette je te kaak
In 'n land vol lachers
Zelfs al kon je wenen, Isabella,
Dan nog waren 't bloedkoralen
Die aan je voetjes zouden rollen
Heus ik ben niet vertwijfeld
Ik zing slechts laagteliederen:
Dat niemand applaudissere
Voordat ik m'n geduld geheel beheers
Gedragen
Vaag herinner ik mij
dat het was in de regentijden
Er vormden zich koren van
meisjes met rattekopjes
Zij zongen zuivere liederen
met warmte en ... con amore
Toch hield ieder meisje
haar willetje
Dat kon ik soms moeilijk
verkroppen.
O, je bent mooi
en je vangbloem is blauw
Wat ik ontleen aan je bijgestalten
Is alleen die broodnodige levensvreugde
We kussen de bibliothecaressen welterusten
in hun witte bedjes
Bewonderen de paradansers onder hun wuivende gewetensbomen
Yeah ! This is the music of the autocad,
gevestigd in Blom 8, 'n schilderachtig straatje
met een haakse hoek op Zuid.
De dames van deze band hebben een verplaatsingswaarde van 33,
dit Hillegersbergse multi-media-centre is evenwel alleen
toegankelijk voor onze high-tech dichters.
Waar iedereen vroeger het knopje van het licht wist,
zit nu de knop van je bewustzijn
Studenten van de vrije letterenakademie hebben
alleen het slechtste met je voor
"Jenseits des Gutes", noemen ze dat.
U kunt zich niet voorstellen dat ik
alle gedichten wilde verscheuren waarin
ik bad om de terugkeer van Zilvervoss
Het was eerst wel wat beklemmend dat na
tachtig jaar tachtigers en nog eens
vijftig jaar vijftigers er nu ook nog
een tornado van taal door zijn cellen
spoelde.
Toen men hem vroeg: " opgelucht nu ?"
staarde hij sprakeloos als naar een ver
en schimmig labyrinth, glimlachte zwakjes
en ging zijns weegs.
Convenieert het U, mijnheer Scorcese
in Uw hut vol stoom op 't bovendek ?
" Ja ik ontdek hier een nieuwe betekenislaag
in mijn werk", zegt hij zacht.
En terwijl hij de eerste maten van
een onstuimige ragtime van Fats Waller
laat horen rijdt hij gezeten achter zijn
Cadillac-vleugel, langzaam de kleiwoestijn in.
Bewegingskunstenaars in een
decor vol stoffige aardkleuren
vertolken daar hun eigenlijkheid
Overal breekt hier het semantisch realisme uit,
maar in de straten van Antwerpen
kiest men zich toch weer
een Joodse burgemeester.
" Geen scheefklets meer,
roept een twee meter lange
Nigeriaan, nu willen we soelaas ".
Ach Amigamé, ik zou je kunnen meenemen
naar het achterland van de Sjamanen,
waar ze met touwen de Heer uit de hemel trekken
Staande voor de opengeslagen ramen
van dit landhuis
Schreeuwde ik m'n pincode over de vlakte
En 't zou nog uren bankbiljetten uit de
hemel regenen
Die dag ontving je me
in je schrijfkluisje temidden
van een nieuw environment van Geerten
en een zonsopgang die ik niet goed kon
zien omdat er allerlei mensen voorhingen.
En dan die gipsen beelden van smachtende in allerlei
houdingen poserende vrouwen achter kippegaas;
die man die bijna rhytmisch de bongo's beroerde:
Al die mensen die zo onnadrukkelijk hun best deden
bij te dragen tot je gestroomlijnde schrijverschap
dat maar niet op gang wilde komen.
Jouw soort kennen we Mr. Tambourineman,
krijst de kritiek,
Jij geeft nooit antwoorden
Alleen raar gebakken zinnen
Voor jou 'n handje kleingeld
in 'n stoffig hoekje
in één van de loges
van dit verlaten partijgebouw
Maar zeg eens eerlijk, wat had U verwacht ?
Had U het taaldier soms met hete pek
en vurige pijlen willen zien rondrennen
op de tinnen van Hollands Burcht ?
Nee hoor ook het taaldier trapt
dikwijls onder hoosregens en tegenwind
naar zijn werk.
Onze gecombineerde nachtredakties ploeteren
inmiddels naarstig op een overlevingsplan
voor de vaderlandse poëzie.
Ja Roelanca Varlemeijer dat is nog eens iets
anders dan steeds weer te moeten opdraven
om je te verantwoorden
voor het spek en bonen-comité.
Wat Oidipus ?
Brengt U mij soms, mijheer Freud,
de middagen terug, waarop ik samen
met mijn vader speelde met Meccano ?
Ach, Amigamé, ik zou je om een hoekje
kunnen laten meekijken
wanneer Frédéric Chopin zijn
veertig witmarmeren vrouwen
de kamer van zijn psychotherapeut
injaagt.
En natuurlijk, Anna Rothmeijer, zal ik,
dwalend door je tochtige onderlokalen,
waar je altijd in winterjas m'n kunst beziet,
je laatste Cola niet opdrinken.
Kan je je voorstellen
Dat er eens op 'n dag,
op commando van niemand
bolbliksems door je
daktuinen razen omdat
je het verbruikte
bij de allerhoogste
Maar dan nog Isabella,
Je zult wel anders piepen
als je 't resultaat van dertig jaar schilderen
op 'n dag ziet opduiken tussen 't zwerfvuil
En je met het verzameld werk van
Mies Bouhuis in je achterzak
goedkeurend zult toezien hoe
scheepsladingen capoeiradansers
een cordon van liefde leggen om de Lorelei,
Totems wachten in de permafrost
op hun eigen beduiding
Er zullen Ave Maria's klinken
wanneer mijn kopmannen als eersten
de Velodrôme van Roubaix binnenstormen
Mijn goalkeepers zullen slechts gamma's hoesten
wanneer Uw brouwerijprinsessen zich glimlachend
van hun slipjes ontdoen
Dan zal Akim juffrouw Rosa, de verstelnaaister,
in zijn gespierde armen nemen, haar vurig kussen,
zich ontgorden en nog diezelde nacht zal zij
tevreden constateren dat de eerste vijfendertig
jaar van haar leven niet voor niets in kuisheid
werden doorgebracht
Het watert, het bruist en schiet dan vol tranen,
het krabbelt weer op en lacht naar de zon
Dagelijks zing ik m'n levenslitanieën,
Zonder die beurtzangen
Zou ik tot m'n zeventigste
Geen overlevingsstrategieën meer kunnen uitstippelen
Zo spel ik mijn zinnen in de taal van jouw vaderland
Zover de liefde reikt,
tot daar komt ook het woord
Nadien als ik over verre horizonten tuurde
in de hoop iets van je wederkomst te beleven
beving mij steeds dat trekken van die
gezichtsspier tussen oog en mondhoek
Geen nood !
We zijn erin geslaagd in deze
kunstmatige eiwitten verbanden
aan te brengen
Wij hebben ze voorzien van
neurotransmittors.
Alleen komen we nog niet verder
dan twee zintuigen:
het gezicht en het gehoor Als honderd cellovirtuozen zich neerzetten
in je hof wil ik je nog wel eens horen keuvelen
over 't Apollonische en Dyonisische
Op een druilerige zondagochtend reden we naar Beauvais
om de cathedraal te zien
en ik stuurde kaartjes naar
the Lady Godiva,
the Lady d'Arbanville,
the Lady Jane,
the Lady of the Lowlands,
the Lady Madonna,
the Lady of the Lake,
the Lady of Shalott.
Ach Amigamé, pas op de dag des oordeels zal je je
in rode folie gehulde schapen uit de zee leiden
Alsof jij in deze uithoek van 't continent
genaamd Europa niet voortdurend zit opgescheept
met dat eeuwigdurend bewustzijn van watervechter
Nadat ik je zeven keer de litanieën van de praatpoppen
heb laten opzeggen zal de betovering verbroken zijn.